Paszporty, więźniowie polityczni i Interpol: czym zajmują się Narodowe Ambasady?

Narodowe Ambasady są alternatywnymi przedstawicielstwami Białorusi oraz Białorusinów za granicą. Powołanie Narodowych Ambasad zainicjowała wspólnota białoruskich diaspor w grudniu 2020 roku. W tym czasie wzrosła liczba przedstawicielstw Białorusinów za granicą — dzialają już w ponad 20 krajach. W warunkach rezygnacji oficjalnych Ambasad Białorusi ze swoich obowiązków, Narodowe Ambasady częściowo zastępują działalność dyplomatów reżimy Łukaszenki oraz bronią interesy Białorusinów za granicą, także pomagają więźniom politycznym i ich rodzinom. Malanka media omawiała działalność Narodowych Ambasad ze swoimi przedstawicielami — Alaksandrą Mamajewą ze Słowenii i Iriną McLean ze Szkocji.

Wydarzenia sportowe i kulturalne, interakcje z politykami i mediami to tylko część działań Narodowych Ambasad na rzecz promocji białoruskiej agendy. Ponadto wolontariusze przedstawicielstw alternatywnych zmuszeni są do poszukiwania sposobów na przezwyciężenie trudności, jakie „władza” stwarza Białorusinom za granicą – mówi Alaksandra Mamajewa, koordynatorka Narodowych Ambasad, przedstawicielka Narodowej Ambasady Białorusi w Słowenii. Dlatego w pewnym stopniu Narodowe Ambasady zastępują działalność oficjalnych Ambasad.

W ubiegłym roku Narodowa Ambasada Słowenii trzykrotnie oficjalnie reprezentowała Białoruś. Podobna praktyka istnieje w innych krajach, na przykład, spotkania Narodowych Ambasad z Ministerstwami Spraw Zagranicznych Wielkiej Brytanii i Francji odbywają się co miesiąc. Alaksandra podkreśla, że Narodowe Ambasady nie mogą całkowicie zastąpić misji dyplomatycznych. Nie mają możliwości pełnienia funkcji konsularnych, nie mają też oficjalnego uznania i wsparcia. Narodowe Ambasady współpracują ze Wspólnym Rządem Przejściowym, ale ich działalność jest ograniczona normami międzynarodowymi.
Chociaż Narodowe Ambasady nie mają uprawnień do pełnienia funkcji konsularnych, jednak udzielają Białorusinom pomocy za granicą w każdy możliwy sposób, podczas gdy oficjalne misje dyplomatyczne są nieaktywne.

Pashpart.org

W tym roku Narodowe Ambasady zrealizowały kilka dużych projektów, w tym uruchomienie projektu pashpart.org — serwisu z informacją o uzyskaniu paszportu zagranicznego dla Białorusinów za granicą. We wrześniu Białorusini za granicą stracili prawo do wymiany i uzyskania białoruskiego paszportu w oficjalnych misjach dyplomatycznych, teraz można to zrobić tylko na terytorium Białorusi.

„Dosłownie w ciągu tygodnia od wejścia w życie dekretu uruchomiliśmy tę stronę internetową. Bo paszport cudzoziemca to dobra alternatywa dla Białorusinów. Tutaj zbieramy wszystkie informacje i doradzamy Białorusinom w uzyskaniu dokumentów za granicą. W tej kwestii współpracujemy również z projektem Nowej Białorusi „Wszystko będzie legalne” — wyjaśnia Alaksandra.

Pomoc w ewakuacji Białorusinów i zapobieganiu deportacji na Białoruś

Drugą dużą kampanią jest pomoc w ewakuacji Białorusinów z Izraela. Podczas gdy oficjalna misja dyplomatyczna Białorusi była bezczynna, Narodowe Ambasady zbierały informacje o lotach ewakuacyjnych oraz ułatwiały wyjazd tych obywateli Białorusi, którzy potrzebowali pomocy w opuszczeniu kraju.

Przeciwdziałanie wykorzystywaniu systemu Interpolu do prześladowania Białorusinów za granicą to kolejna kampania realizowana przez Narodowe Ambasady. Pomysł na taką kampanię powstał po zatrzymaniu Białorusina w Słowenii, któremu Alaksandra Mamajewa pomogła uniknąć deportacji na Białoruś. Po tym incydencie Narodowe Ambasady opracowały zalecenia, które mają pomóc uniknąć aresztowań i deportacji Białorusinów. Ponadto przedstawiły zalecenia dla różnych organów ścigania i agencji rządowych, w tym krajowych organów Interpolu, dotyczące sposobu interakcji z obywatelami Białorusi. Dzięki temu w ubiegłym roku nie doszło do deportacji, a osoby zatrzymane za pośrednictwem Interpolu zostały ostatecznie uwolnione.

Narodowa Ambasada we Włoszech wraz z włoskimi politykami i Stowarzyszeniem Anolfa zapewniła uwolnienie zatrzymanych Białorusinów po dwóch miesiącach aresztowania.

Kolejna duża kampania ma na celu powstrzymanie mińskiego klasztoru Św. Elżbiety przed działaniem w Europie. Klasztor uczestniczy w europejskich targach i zbiera fundusze na pomoc wojskom rosyjskim na Ukrainie.

Narodowy Konsulat w Szkocji: czym zajmuje się alternatywne przedstawicielstwo w tym kraju?

W tym roku działalność Szkockiego Narodowego Konsulatu koncentrowała się głównie na pomocy więźniom politycznym w przestrzeni medialnej — mówi Irina McLean, przedstawicielka Szkockiego Narodowego Konsulatu.

Szkockie wydawnictwo wydało książkę „The Zekameron” Maksima Znaka, prace i wiersze więźniów politycznych, przetłumaczone na język angielski i prezentowane w formie plakatów, są dostępne na wystawie w jednej z galerii. Tutejsi mieszkańcy interesują się również problemem białoruskich więźniów politycznych: studenci uniwersytetów biorący udział w programie „Scholars at Risk” przeprowadzili kampanię na rzecz Marfy Rabkowej, działaczki na rzecz praw człowieka i więźniarki politycznej, a także stworzyli petycję.

Narodowy Konsulat w Szkocji stał się przodkiem wszystkiego, co związane z piłką nożną i Alaksanrem Iwulinem: pierwszy turniej wspierający więźnia politycznego dziennikarza odbył się jesienią 2021 roku pomiędzy parlamentarzystami Parlamentu Szkockiego a diasporą białoruską.

„Wspieraliśmy Saszę Iwulina cały czas, kiedy był w więzieniu, a kiedy wyszedł, pojechałam na spotkanie z nim do Warszawy. A teraz planujemy wizytę Alaksandra w Wielkiej Brytanii. Tak więc w odniesieniu do sportu zwracamy uwagę na białoruskich więźniów politycznych — mówi Irina.